Znacie rzymskie garnki? Wykonane z gliny, znane także pod nazwą Romertopf. Umożliwiają przygotowanie dań bez dodatku tłuszczu, a co za tym idzie zdrowych i lekkich.
Określenie „rzymski” wynika z tego, że już w Starożytnym Rzymie przygotowywano w taki sposób potrawy.
W garnkach tych można także piec chleb i właśnie ten temat chciałam dzisiaj podjąć.
Za sobą mam dopiero kilka chlebów w garnku glinianym. Od niedawna posiadam dwa rodzaje Romertopf, okrągły bez przykrywki oraz podłużny z przykrywką.
Sposób wypiekania chleba w takim garnku bardzo mi przypadł do gustu. Pieczenie jest przyjemne, ponieważ wystarczy wyrobić ciasto na chleb i przełożyć je do wcześniej wymoczonego garnka w wodzie. W garnku tym chleb rośnie, a już wyrośnięte ciasto wkładamy w garnku do zimnego piekarnika. Kroki w wykonaniu w ten sposób chleba są naprawdę proste. Jednak garnek ten posiada swoje zalety, jak i wady.
Jakie są zalety pieczenia w glinianym garnku? :
- Prosty sposób przygotowania. Wystarczy wyrobić ciasto na chleb i przełożyć go do formy.
- Osiągnięcie niezwykle chrupiącej skórki upieczonego chleba.
- Możliwość przygotowania dużego bochenka chleba za jednym razem.
- Wybór pieczenia chleba drożdżowego lub na zakwasie.
Przy pieczeniu w glinianym garnku najbardziej przeszkadza mi jego wielkość. Ze względu na fakt, że piekę praktycznie codziennie, jest to dla mnie problematyczne. Upieczenie dwu kilogramowego chleba na kolacje jest dla mnie problemem. Nie lubię jak jedzenie się marnuje, a tym bardziej chleb. Nie zawsze mam czas i możliwość podzielenia się chlebem z przyjaciółmi i rodziną.
W sytuacji, w której chcę upiec większy bochenek by starczył dla wszystkich podczas przyjęcia, z wielką ochotą sięgnę po gliniany garnek.
Jakie są wady pieczenia w glinianym garnku? :
- Garnki z reguły są duże, dlatego trzeba w nich wypiekać spore bochenki chleba.
- Wiele osób miewa problemy z wyciągnięciem chleba z formy, szczególnie na początku korzystania z garnka.
- Garnek wymaga odpowiedniej „pielęgnacji” przed i po użyciu.
Jak upiec chleb w garnku rzymskim?
- Przed przygotowaniem ciasta na chleb, należy garnek namoczyć w zimnej wodzie i zostawić na 15-20 minut.
- Następnie wylać wodę, osuszyć ścianki i wysmarować je olejem roślinnym (np. słonecznikowym, rzepakowym). Spód i ścianki garnka należy obsypać otrębami lub płatkami owsianymi.
- Przygotowujemy ciasto chlebowe z ulubionego przepisu – bierzemy pod uwagę wielkość garnka i jeśli zajdzie taka potrzeba powiększamy składniki dwukrotnie.
- Do garnka przekładamy wyrobione już ciasto drożdżowe lub na zakwasie. Garnek przykrywamy ściereczką i stawiamy w ciepłym miejscu do wyrośnięcia.
- Formę z wyrośniętym ciastem wkładamy do zimnego piekarnika, nastawiamy odpowiednią temperaturę i pieczemy według wskazanego czasu w przepisie (w przypadku zwiększenia dwukrotnego składników, wydłużamy proporcjonalnie czas).
- Upieczony chleb wyciągamy z piekarnika, rozgrzany garnek stawiamy na drewnianej desce lub ściereczce. Po krótkim ostudzeniu, odwracamy garnek dnem do góry i wyciągamy upieczony bochenek. Studzimy na kuchennej kratce.
Mam już zakwas i pierwszy upieczony chlebek w zwykłej keksówce.
Chciałabym kupić garnek rzymski i piec w nim chleb. Ponieważ jest nas tylko dwoje proszę o pomoc jaki najmniejszy garnek można kupić, jakie garnki polecacie i oczywiście przepis na chleb na zakwasie.
Pozdrawiam
Niestety nie doradzę w kwestii wyboru wielkości garnka, trzeba patrzeć na pojemność i uwzględnić własne potrzeby. Każdy z naszych przepisów można upiec zarówno na blasze, w garnku żeliwnym lub rzymskim, więc proszę wybierać 🙂
Już 3 bochenki wywaliłem do kosza. Robię wszystko zgodnie z instrukcją i ciągle mam wodnisty środek chleba, taka bryja. Na zewnątrz wygląda bardzo ładnie, ale w środku do niczego. Wracam do garnka żeliwnego.
Mocno namoczony ganek może czasami dawać takie efekty. Przyznam szczerze, że ja najczęściej moczę samą pokrywkę.
Porządkowałam strych i znalazłam garnek rzymski do pieczenia ziemniaków na ognisku. Garnek o bardzo grubych ściankach – dno jak na patelni do grillowania ale Problem w tym że wszędzie pisze się że nie wolno ich (garnków ceramicznych) poddawać gwałtownemu skokowi temperatury, a tu przede mną ten garnek rzymski do ziemniaków i ma być postawiony wprost na otwarty ogień. Czy on mi czasem nie pęknie nad ogniskiem? Jak w nim upiec ziemniaki i nie zepsuć naczynia?
Nie mam doświadczenia w pieczeniu ziemniaków nad ogniskiem, ale sugerowałabym wykorzystanie tych samych metod, co w przyadku pieczenia chleba, a więc stopniowe nagrzewanie naczynia i/lub namoczenie naczynia przed użyciem.
Witam, ponieważ ten blog był dla mnie inspiracją do zakupu garnka rzymskiego i wypieku chleba, czuję się zobowiązana do podzielenia się swoimi wrażeniami. Już kolejny miesiąc korzystam z garnka rzymskiego. Piekę chleb z mąki pszennej na zakwasie żytnim, bez drożdży i jestem bardzo zadowolona. Wyrośnięty chlebek przegniatam, wkładam do zimnego garnka, czekam, żeby wyrósł i dopiero wtedy po posmarowaniu wodą, nacięciu nożykiem i posypaniu ziarenkami, wstawiam do zimnego piekarnika, piekę przez godzinę, odkrywam i piekę do zrumienienia. Chlebek jest pyszny. Garnek ma pojemność 4 l. Ja piekę chlebek z 1 kg mąki + zakwas. Oczywiście garnek zawsze moczę. Dodam jeszcze, że początkowo smarowałam olejem i wysypywałam bułką lub otrębami, teraz jednak ponieważ garnek jak gdyby zaimpregnował się tym olejem, tylko posypuję mąką lub otrębami i nie mam problemu z wyjęciem. Jeszcze raz dziękuję za inspirację i świetne przepisy. Pozdrawiam świątecznie
Dziękuję za fantastyczny komentarz. Jestem pewna, że rozwieje wątpliwości wielu osób, które zaczynają przygodę z pieczeniem w garnku rzymskim.
Pozdrawiam i życzę spokojnych świąt!
Witam, a ja mam problem ze spodem, mam garnek rzymski z ceramicznym środkiem i nie robi się dolna skórka tylko jest miękki, jakieś rady?
Przypuszczam, że garnek jest moczony w zimnej wodzie przed włożeniem do pieca. Można spróbować krócej moczyć lub moczyć tylko pokrywę – dużo osób tak robi. Próbowałabym też rozgrzewać garnek razem z piecem i dopiero jak dobrze się nagrzeje, wkładać chleb do środka.
Dzień dobry, ja mam pytanie, dopiero co kupiłam garnek rzymski i mam w nim piec chleb na zakwasie; chleb w garnku ma pracować w namoczonym garnku ok. 8h, czy woda nie zabardzo
nie odparuje z glinki? Pozdrawiam
Tak naprawdę jest wiele metod. Niektórzy moczą tylko pokrywkę, niektórzy wstawiają do zimnego piekarnika, niektórzy moczą naczynie z już wyrośniętym chlebem. Warto poeksperymentować, by znaleźć najlepszy sposób dla siebie i swojego piekarnika.
Kilka razy piekłam w garnku rzymskim i często były to nieudane wypieki. Mam pytanie jak radzić sobie aby wyrośnięte ciasto przy przekładaniu do nagrzanego garnka nie opadło. Ilekroć próbowałam, nawet na papier i z papierem do garnka, ciasto rozlewało się i siadało, chleb po upieczeniu był płaski, bez górki. Czy jednak lepszym i łatwiejszym rozwiązaniem jest wyrastanie chleba w namoczonym i nasmarowanym garnku rzymskim pod przykryciem? Czy wtedy chleb powinien wyrastać trochę krócej, z uwagi na wstawienie do zimnego piekarnika? Czy wkładając do zimnego, namoczonego garnka powinniśmy wziąć pod uwagę możliwość nasiąkania chleba wodą i należałoby zmniejszyć ilość wody podanego w przepisie? Czy każdy przepis na chleb pieczony w innych foremkach powinien być identycznie pieczony w namoczonym garnku rzymskim? Przy okazji jeszcze spytam o czas wyrastania w rzymskim garnku. Czy będzie on taki sam, jak w innych foremkach pod ściereczką? Czy lepiej jest, gdy wyrasta pod namoczona pokrywą, czy pokrywę położyć dopiero przed włożeniem do piekarnika?
Jeśli ciasto po przełożeniu do gorącego naczynia opada i rozpływa się, to najprawdopodobniej jest przerośnięte lub niewłaściwie wyrobione i/lub uformowane. Proszę spróbować skrócić czas fermentacji. Przerzucanie wymaga wprawdzie nieco wprawy, ale można spróbować wykładać bochenek na płytszą pokrywę jeśli jest taka możliwość, można przechylić ostrożnie naczynie i przełożyć chleb z nieco mniejszej odległości. Ile osób, tyle patentów 🙂
Ciasto może wyrastać w namoczonym naczyniu i być następnie włożone do zimnego piekarnika. Można wówczas skrócić czas wyrastania o 10 minut. Ciasto nie nasiąknie wodą, ale dobrze byłoby dokładnie natłuścić garnek i obsypać np otrębami lub wyłożyć pergaminem. Czas wyrastania ciasta w garnku rzymskim powinien być mniej więcej taki sam jak w innych naczyniach, a czy będzie wyrastało pod pokrywą, czy ściereczką, to już kwestia wyboru i własnych obserwacji.
Nigdy nie wkładamy ciasta do nagrzanego garnka!!! Wkładamy ciasto do zimnego naczynia z pokrywką, następnie do zimnego piekarnika i dopiero wtedy włączamy grzanie np. na 200 C i pieczemy ok 44-50 minut, po tym czasie zdejmujemy pokrywkę i pieczemy jeszcze ok 20 minut. Wyciągamy garnek z chlebkiem i dajemy jeszcze ok 15 min. na ostygniecie po czym odwracając formę wyjmujemy chleb na kratkę metalowa
Wczesniej namoczony garnek oprózniam z wody wycieram do sucha papierem smaruję smalcem i spód i ścianki garnka _wysypuję dno płatkami górskimi lub otrębami ,wkładam dobrze rozrobione /bez powietrza/zimne ciasto do zimnego garnka ,rozprowadzam w naczyniu ,górę ciasta formuję mokrą spodnią częscią łyżki zeby się nie przyklejało ,posypuję maczkiem lub sezamem _5 _10 minut rośnie pod ściereczką suchą potem przykrywam wiekiem i wsadzam zimne do zimnego piekarnika ,
Jakoś na razie wszystko mi się udawało i nie narzekam na pyszny chlebek,
Ja ciasto umieszczam od razu w garnku, po wyrośnięciu garnek razem z ciastem umieszczam w misce z ciepłą wodą, po namoczeniu wstawiam do zimnego piekarnika.
Super patent!
Zastanawiam sie nad kupnem: Garnek rzymski Standardowy Modern Look firmy RÖMERTOPF lub Garnek rzymski Duży Modern Look firmy RÖMERTOPF 5l
Myślę, że oba się sprawdzą równie dobrze dla bochenków o standardowych rozmiarach.
Jaki duży do pieczenia chleba powinien być garnek rzymski? Jaki Pani używa?
Większość bochenków zmieści się 4-5 litrowym naczyniu. Taki sama posiadam.
Na jaką wielkość garnka jest podany przepis?
Mam dwa nowe garnki: 2,5 l i 4 l.
Aldona
W tym wpisie nie ma konkretnego przepisu. Przy innych polecam przelicznik foremek dzięki któremu można dopasować każdy przepis do swojego naczynia.
Jak obliczyć proporcje chleba na 3,5 l garnek rzymski?
Zachęcam do korzystania z przelicznika foremek znajdującego się na blogu. Powinien pomóc 🙂
Ja pieke chleb na zakwasie co trzeci dzien w okraglej gesiarce. Probowalam w garnku zeliwnym i naczyniu zaroodpornym, ale wrocilam jednak do mojej „glinianki”. Przed wlozeniem juz wyrosnietego ciasta na chleb rozgrzeje naczynie wraz z przykrywka na 250`i do tak nagrzanego pozniej przekladam ciasto,pierwsze pol godziny pieke pod przykryciem ,a pozniej nastepne 15 min bez przykrywki. Zaznaczam, ze garnka niczym nie smaruje, chlebek wychodzi wspaniale.
Już sobie wyobrażam te piękne, cudownie pachnące bochenki 🙂 Gratuluję!
Nie rozumiem czyli do gorącego garnka – 250 C wkładane jest wyrośnięte ciasto chlebowe ?
Przecież łatwo tutaj o poparzenia a już nie mowie o formowaniu bochenka itp.
Tak, do rozgrzanego naczynia przekładamy uformowany bochenek. Robimy to ostrożnie przekładając chleb prosto z koszyczka. Wymaga to odrobiny wprawy, ale nie jest takie skomplikowane jak może się wydawać. Prawidłowo uformowany bochenek na tym nie ucierpi. Można też przełożyć bochenek na papier do pieczenia i razem z papierem do rozgrzanego garnka – to nieco ułatwia, szczególnie na początku. Co do oparzeń, to oczywiście trzeba uważać, używać rękawic lub innej formy ochrony rąk, jak przy każdej innej formie pieczenia.
@Małgosia dzięki za odpowiedź 🙂
Czyli można powiedzieć, że takie przełożenie na gorące będzie miało podobny efekt jak w przypadku kamienia piekarniczego do pizzy ?
Jak wygląda czas pieczenia chleba – pozostaje taki sam jak przypadku np pieczenia w silikonowej foremce np 50 min od momentu włożenia do rozgrzanego piekarnika ?
Wypiekanie chleba w garnku np żeliwnym pod przykryciem najlepiej imituje efekt, jaki uzyskuje w profesjonalnych piekarniczych piecach. Najczęściej wypieka się chleb piekąc ok 20-25 minut w 250-240 stopniach pod przykryciem, następnie zmniejsza się temperaturę do 200-210 i dopieka chleb bez przykrycia przez kolejne +/-20 minut lub do momentu, gdy uzyska odpowiedni stopnień wypieczenia. Tu czasy mogą się różnić w zależności od wielkości bochenków, właściwości konkretnego piekarnika itp, ale można traktować je jako uśrednione.
Kamień do pizzy częściowo daje podobne efekty, ale odnoszę wrażenie, że w garnku jest łatwiej uzyskać ciekawy efekt.
Czy chleb może wyrastać w wcześniej już namoczonym garnku?
Tak, należy tylko pamiętać o wcześniejszym natłuszczeniu ścianek i oprószeniu ich otrębami/płatkami lub mąką ryżową. Wyrośnięty bochenek w garnku wstawiamy do zimnego piekarnika.
Może
Dziś pierwszy raz piekłam chleb w garnku rzymskim pojemność 4l. Piekłam z 500g mąki. Cieszyłam się, że nie przyległ mi do garnka. Wcześniej bardzo dokładnie posmarowałam naczynie masłem klarowanym, dość sporo go garnek przyjął i wysypałam płatkami owsianymi i bardzo drobnymi otrębami. Zastanawia mnie, czy zawsze tak jest, że przy takiej ilości mąki, w garnku rzymskim chleb powinno się piec godzinę od uzyskania temperatury? Piekąc w szklanych keksówkach piekłam krócej. Czy piekąc w garnku rzymskim ciasto powinno mieć taką samą gęstość jak przy pieczeniu w szklanych keksówkach? Piekę chleby na żytnim zakwasie już3 lata i czasami są zbyt suche drugiego i kolejnego dnia. Czy to wina zbyt gęstego ciasta, czy za długo w piekarniku? Nie używam mąki razowej. Wiem, że mąki różnie chłoną wodę, dlatego daję jej około 340-360ml na 500g mąki. Używam mąkę pszenną typy 350/750/1050, z pełnego przemiału, orkiszową 680, żytnią 720. Ile wody powinnam dać przy pieczeniu chleba np. z mąki pszennej 650/750 500g, oczywiście na żytnim zakwasie? Czy pieczenie w garnku rzymskim ma inne potrzeby dozowania wody do ciasta chlebowego? Pamiętam, że zalecasz pieczenie chleba na środkowej półce. Mój piekarnik, a konkretnie dolna grzałka zawsze słabiej piecze od górnej i często pod koniec pieczenia muszę odwracać chleb, aby spód dopiekł się. Czy powinnam piec na 2 półce z dołu? Nie chcę aby chleb się zbyt wysuszył, jednak aby, po ostygnięciu, nie lepił się noża
Cześć ,jak dołożysz do masy chlebowej na pół kg mąki , jeden ugotowany ziemniak zmiksowany blenderem to chleb nie będzie się kruszył i będzie wilgotny.
Iwonko prawdopodobnie proporcje wody są nieodpowiednie w chlebie. Ja piekę różne ( w keksówkach, garnku rzymskim, na kamienieniu z koszyczka) i nie są suche, mają wilgoć kilka dobrych dni. Dodaję ok 2 łyżek oliwy ( oliwa z oliwek, olej wielkopolski rzepakowy itp.) i to też dodaje mu wilgoci. Mąki z grubego przemiału potrzebują więcej wody ale istotne jest dobre wyrobienie i czas wzrostu, ponadto piekę pierwszych 8 minut na 220-240 stopni i zmniejszam na 200 do 190 na ok 30 minut do 40, chleb wtedy na początek zamyka się na parowanie wody z siebie. Powodzenia
Piekę już w garnku rzymskim jakiś czas i generalnie nie mam z tym problemu, chociaż jeden malutki jest, a mianowicie w keksówkach miałem śliczną lśniącą skórkę, a w garnku ta skórka jest matowa i wygląda to niezbyt estetycznie, jest na to jakaś rada ?
Można ją posmarować przed pieczeniem białkiem i posypać ziarenkami, albo mlekiem, spryskać wodą, skropić oliwą.
Posmaruj wyrośnięty chleb przed włożeniem do piekarnika utrzepanym żółtkiem
Januszku , w połowie pieczenia spryskaj chleb wodą z pojemnika z atomizerem , będziesz miał piękną , lśniącą skórkę
Bardzo dobra rada. Plusem tego sposobu jest to, że nie wpływa na smak chleba.
Pozdrawiam 🙂
Przed włożeniem do piekarnika – skórkę smaruję gorącą wodą i na blaszkę po foremkę wlewam filiżankę wody. W ostatniej fazie wypieku – spryskuję chleb wodą. Po wyjęciu – chleb smaruję gorącą wodą.
Pomocy !!! Odłożyłam gorąca pokrywkę gara rzymskiego na folie ! Cała się przykleiła do góry pokrywki. Odczekałam aż wystygnie próbowałam wyszorować ale bez skutku . Czy da się to jakoś zmyć? Czy garnek jest już do wyrzucenia ??? Bardzo proszę o jakakolwiek informacje . Załamana Magda
Nie mam takiego doświadczenia z garnkiem i folią, co zrobić w takiej sytuacji, trudno doradzić
Zwykła soda oczyszczona wyszorować
„folia” niewiele mówi, z PE będzie problem, za to akrylom wystarczy kąpiel w acetonie choć jakieś resztki zostaną, – tak czy inaczej wypalenie w piekarniku na maksymalnej temperaturze aż przestanie śmierdzieć + godzina powinno przywrócić możliwośc użycia, choć nigdy nie odzyska wyglądu.
Dzień dobry. Szukając przepisów na chleb, natknęłam się na przepis gdzie ciasto wkłada się do nagrzanego garnka rzymskiego. Zastanawiam się czy takie włożenie zimnego ciasta nie wpłynie negatywnie na garnek? Nie pęknie? Boje się spróbować
Dzień dobry 🙂
Dziś piekłem, swój pierwszy chleb w garnku rzymskim, wszystko fajnie tylko chleb przywarł mi do dna 🙁
przy wyjmowaniu cały spod został. Smarowałem garnek olejem, niczym nie posypałem, to mogło być przyczyną?
No ja zawsze wsadzam pergamin na spod…
Ja miałem to samo ale zapomniałem posmarować olejem. u mnie mimo czasu pieczenia + 10 min dodatkowo od połowy garnka nie było w ogóle skórki. chleb był upieczony, ale brak skórki od dołu. Zobaczę kolejny raz może wyjdzie.
Tak się dzieje zawsze przez kilka pierwszych użyć. Nie zniechęcajcie się, po kilku razach chleb będzie wyskakiwał z garnka łatwiutko.
Ja smaruję równomiernie cienką warstwą oleju i obsypuję otrębami, zawsze wychodzi bez problemu, jedynie co to trzeba delikatnie nakładać ciasto do garnka żeby nie zetrzeć tych otrąb.
Witam,
Piekę chleb od kilku lat w glinianych formach i w garnku rzymskim. Po namoczeniu formy wysypuję ją całą bułką tartą, pokrywkę od środka także. Po upieczeniu czekam aż chleb wystygnie. Wyjmuję chłodny chleb i nigdy nie mam problemu. Formy rzymskiej nie powinno smarować się żadnym tłuszczem.
Nowy garnek – zawsze przyjmuje troszeczkę więcej oleju/tłuszczu. A wkładanie pergaminu do środka … – to po co rzymski garnek ???
Witam. Jestem „świeżo upieczoną” wielbicielką domowego pieczywa. Piekę 2-3 razy w tygodniu od miesiąca. Korzystam z garnka rzymskiego i tylko w nim piekę chleb. Mam duży z pokrywą i małą keksówkę bez pokrywy. I w jednym i w drugim garnku chleby mi wychodzą, choć doświadczenie mam w zasadzie żadne. Uważam, że bardzo ważne jest porządne namoczenie garnka. Moczę 25-30 minut w komorze wyszorowanego zlewozmywaka przez zanurzenie obu części garnka w wodzie. Drugi warunek udanego wypuku, to wysmarowanie obu części olejem. Nie za dużo tego oleju, bo może się przypalać. Dolną część garnka po wysmarowaniu olejem, obsypuję dokładnie otrębami, których nadmiar usuwam. Do wyrastania ciasto umieszczam w zwykłym koszyku wiklinowym wyłożonym lnianą ściereczką lekko oprószoną mąką. Po wyrośnięciu ciasto zagniatam chwilkę, zwijam w rulon i formuję bochenek. Wkładam do przygotowanego garnka, smaruję wodą wymieszaną z ociupinką ojeju, nacinam ostrym nożem i piekę na środkowej półce przez godzinę, od zimnego piekarnika począwszy. Po około 15 minutach zmniejszam ogień z poziomu „8” na „1”. Temperatura w piekarniku to około 200-210 stopni. Po pół godzinie od początku pieczenia zdejmuję górną część garnka i dalej piekę bez pokrywy. Mam zwykłą gazową kuchenkę, piekarnik bez termoobiegu, a temperaturę mierzę umieszczając na blaszce termometr. Rodzina nie chce już jeść kupnego chleba, a w pracy tylko czekają kiedy przyniosę. Przepis na ciasto chlebowe (prosty, zwykły chleb) pobrałam z tej stronki. Dziękuję, bo jest super, nawet po moich, niewielkich, modyfikacjach. Skoro takie piekarskie antytalencie jak ja daje radę, to znaczy, że można Pozdrawiam.
Pani Iwonko bardzo proszę o przepis na ten pyszny chlebek 🙂
Witam . Jaki chleb na drozdzach najlepiej upiec pierwszy raz w garnku rzymskim ? Garnek rzymski to dla mnie nowosc , moge tez prosic o rady jak go czyscic i przechowywac ?
Zaczęłabym od czegoś prostego np. chleb tostowego: https://smakowitychleb.pl/klasyczny-chleb-tostowy/
Może być w innej formie.
Co do przechowywania to nie mam jakiś niesamowitych zaleceń, po prostu w suchym miejscu.
Tu jest fajnie napisana instrukcja https://www.garneczki.pl/blog/garnek-rzymski-instrukcja. Ja dziś piekłam pierwszy raz w garnku rzymskim i chleb mi w ogóle nie przywarł. Garnek był dość mocno wysmarowany masłem klarowanym i posypany płatkami i otrębami.
Mam już jakiś czas garnek rzymski, szkliwiony, z pokrywką. Próbowałam kiedyś upiec w nim chleb, na drożdżach, i wierzch przywarł mi do pokrywki. Wyrzuciłam, bo nie dopiekł się, poza tym przy zdejmowaniu pokrywki zdjęłam połowę chleba… odstawiłam go, zniechęcona, używałam tylko do mięsa. Chleb piekłam w keksówkach, ostatnio na blasze. Bo dorobiłam się swojego zakwasu, i po miesiącu dokarmiania dzisiaj upiekłam pierwszy chleb na zakwasie B E Z !!! dodatku odrobiny drożdży. Wyszedł pyszny. Za kilka dni ponowię pieczenie, w garnku rzymskim, ale bez pokrywki. By mi znowu nie przywarł wierzch.I tu mam pytanie : garnek rzymski wstawiamy do zimnego piekarnika; czas pieczenia chleba to 40-45 minut w temp. 230° w nagrzanym piekarniku. To jak długo piec chleb, jeżeli wstawiamy go do zimnego piekarnika? 45 minut od wstawienia do piekarnika, czy od momentu osiągnięcia założonej temperatury?
Od momentu osiągnięcia temperatury, czyli zakładam, że to będzie godzina.
Mam nadzieję, że tym razem chleb nie przyklei się i ładnie się upiecze 🙂
Udanych wypieków!
Ja dziś próbowałam upiec pierwszy chleb w takim garnku i mam małe wątpliwości właśnie co do czasu pieczenia. Trzymałam tak długo jak podawał przepis licząc od momentu osiągnięcia właściwej temperatury. Ale czy chleb wyrośnie w piekarniku prawidłowo i czy nie „wysuszy” się za bardzo jeśli będzie miał te dodatkowe 15-20 minut zanim piekarnik się zagrzeje? Piekę chleby na zakwasie i ciekawi mnie właśnie czy to nie będzie dla niego za długo.
Wcześniej będzie za niska temperatura by ciasto się miało wysuszyć, proszę spróbować 🙂
Witam dzisiaj pierwszy raz uoieklam chleb w garnku rzymskim wszystko zrobiłam jak tu napisane ale niestety mam problem z wyjecięciem chleba co zrobić???
Proszę dać drugą szansę garnkowi, widocznie jeszcze trzeba go chwilę pomoczyć i raz jeszcze przygotować do pieczenia.
Dzień dobry,
Dzisiaj piekłam chleb w glinianej keksówce. Zrobiłam błąd szkolny nie smarując foremki tłuszczem.
Posypałam niestety tylko mąką. Efekt niezbyt przyjazny dla piekarki, miałam problem wyjęcia chlebków. Ale od czego ma się rozum. Tylko trochę poszarpał się spód pięknego , pachnącego chlebka. A upiekłam go z samopszy i płaskurki. Oczywiście są ziarna. Następnym razem będzie lepiej, spróbuję też upiec z innej mąki .
Pamiętajcie!!!!!!!!!!!!!!!!! Mąkę ze zwykłej pszenicy, dostępną na każdym rogu najlepiej omijać z daleka. Nie robić z niej makaronów, pierogów ani piec ciasta.
Pamietajcie!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! mąkę pszenna ze zwykłej pszenicy wyrzucamy z kuchni, a powodem tego jest nasycenie ziaren glifosadem, czy inaczej randapem. Niszczy on florę bakteryjną w jelitach, a tam jest nasze zdrowie.
.
Trochę przesada, piekę z maki chlebowej komercyjnej kupowanej w średniej wielkości młynie, stabilna, powtarzalna jakość. Chleb piekę od kilku lat, na zakwasie, raz na tydzień.
Tu na te stronę trafiłam zastanawiając się jak upiec chleb w garnku rzymskim wstawiając go do zimnego pieca ( zawsze chleb w formie lub nie wstawiam do nagrzanego piekarnika ( pieca) na 210 stopni Celsjusza. Wstawiony gliniany garnek rzymski do gorącego pieca chyba być nie może – może pęknąć jak przypuszczam.
Z tym glifosatem to trochę Grażynko przesadzasz, szczególnie jeśli chodzi o uprawy pszenicy. Poza tym pszenice tzw. pierwotne trudniej się młócą, potem przemielane są z ziarnem też części plewek – a one zdrowe nie są, szczególnie w mokrych latach gdy choroby grzybowe dokuczają roślinom ( grzyby i ich metabolity).
Ale oczywiście każdy ma wybór.
A chlebki z mąki pszennej 650 wychodzą jak „malowane”. Zatem – proszę żadnych „tylko” albo „nigdy”. Dużo zależy od „piekarza” i podpowiadającego 🙂
Zgadzam sie z tym komentarzem. Ja tak wyleczylam chroniczna egzeme ktora juz mam od dziecinstwa. Pieke sama chleb tylko z mak ekologicznych. Pszenna czy Inna nie wazne, ma by ekologiczna, organic. Jak zaniedbam jedzac chleb ze sklepu, egzema po kilku dniach powraca. Randap zawiera oprocz trucizn, rowniez nikiel ktory uczula.
Witam serdecznie
Chcę kupić garnek rzymski aby zacząć samodzielnie wypiekać chleb jakiej wielkości będzie najlepszy? Pozdrawiam
Im mniejszy, tym lepiej, bo chleb będzie wtedy wychodził wyższy, nie da się też ukryć, że nie wiadomo, czy pieczenie w glinianym garnku się spodoba 🙂
Dzień dobry;
Czy ciasto na chleb w garnku rzymskim wymaga wcześniejszego „nacechowania”, czyli poprzecinania w celu uniknięcia „nieplanowanych” pęknięć? Pozdrawiam Wszystkich.
Dzień dobry,
Jak najbardziej można go naciąć, ale nie jest to też tak, że jest to konieczne. To czy pęknie nie zależy to też tylko od naczynia, ale także od przepisu na chleb, warunków w jakich wyrasta itp.
Pozdrawiam
witam. a z pieczeniem w tego typu garnkach w piecu chlebowym opalanym drewnem??
tam wkłada się chleb juz do gorącego pieca? czy jest obawa że forma wtedy pęknie??
zastanawiam się nad zakupem ale do pieca chlebowego właśnie…
Wydaje mi się, że postępujemy na dokładnie tej samej zasadzie co z piekarnikiem 🙂
dziś drugie pieczenie w garnku rzymskim i…chleb bezproblemowo wyjęłam,oczywiście po uprzednim nasmarowaniu i wysypaniu otrębami.
jednak dopiekłam od spodu jeszcze parę minut i o dziwo ale nie miałam problemów z wyjęciem chleba/forma spryskana oliwą i wysypana otrębami/.
witam wszystkich.
kupiłam glinianą ”keksówkę”,mnie więcej 30/14cm w markecie i dziś pierwszy raz była w użyciu tylko nie wiem czy czekać z wyjęciem chleba/ by studzić go na kratce /aż foremka wystygnie?
w metalowej to popukało się od spodu i wiadomo czy chleb był upieczony a tu tak pukać nie można.
Jeśli foremka nasmarowana, to chleb powinien ładnie wyjść mimo wszystko. Wyjęłabym, bo inaczej się zaparzy od dołu.
Upiekłam chlebek pszenno-żytni z podwójnej porcji w garnku rzymskim niemieckiej firmy Schlemmertopf! 🙂 Chleb pięknie wyrósł, na ostatnie 15 minut zdjęłam pokrywę aby się przyrumienił. Chleb w smaku rewelacyjny, lepszy niż z metalowej foremki. Jednak glina to naturalny ,,materiał”! Chlebek nie przywarł do garna, ściany posmarowałam masłem i posypalam otrębami pszennymi! Dziękuję za przepis i wszystkie porady!
Super 🙂
Czy moge upiec chlebek w garnku ceramicznym w srodku emaliowanym ze wnatrz zreszta tez jest emaliowany? Porosze o odpowiedz.
Tak, w takim wypadku pieczemy jak w żeliwnym garnku: https://smakowitychleb.pl/porada/chleb-pieczony-w-zeliwnym-garnku/ 🙂
Czy tylko garnek rzymski nadaje się do pieczenia chleba?
Przywiozłam sobie z jarmarku gliniany garnek ręcznie robiony ale wypalany, teoretycznie przeznaczony właśnie do wypieku chleba ale nie jest to typowy romertopf.
Czy i jak mam w nim wypiekać chleb?
Oczywiście, że nie tylko garnek rzymski, można formować chleby i piec je na blasze, używać keksówki, czy garnka żeliwnego.
A w takim garnku jak Pani opisuje pieczemy tak samo jak w każdym innym rzymskim garnku 🙂
Witajcie
Chciałabym dodać do powyższych informacji swoje 5 groszy.
Przewagą pieczenia w glinianych garnkach jest to, iż zakwas i drożdże gorzej reaguje z metalem niż z gliną.
W glinianych naczyniach po prostu lepiej się namnażają, przez co chleby są lepiej wyrośnięte.
Pozdrawiam 🙂
To prawda, dzięki za komentarz 🙂
Witam, podam taką małą sugestie dla pań, które chcą upiec chleb w gazowym piekarniku bez termoobiegu, szczególnie jeśli jest w ceramicznej foremce. Wyrośnięty chleb dobrze jest wstawić na 20 min do bardzo lekko nagrzanego pieca, do takiego pierwszego ścięcia ciasta – tak to nazwę. Po tym czasie wstawić pod chleb foremkę z wodą i ustawić piecyk na ponad 200 stopni C, bo w moim przypadku pieczenie tego chleba trwa znacznie dłużej niż powyżej podawane przepisy, bo aż 1godzine i 20 min. Trzeba Sobie dać czas na pieczenie w piekarniku gazowym, bo jest bardzo kapryśny a szkoda by się było zrazić do pieczenia chleba – bo to takie terapeutyczne. Cudownych wypieków 🙂
Witam, od niedawna jestem posiadaczka garnka rzymskiego. Pierwszy chleb całkowicie przywarł do garnka. Zaznaczam, że postępowałam zgodnie z instrukcja. Co robię nie tak? Będę wdzięczna za wszystkie sugestie, pozdrawiam.
Proponuję przed kolejnym pieczeniem i przełożeniem ciasto do garnka po prostu dobrze go wysmarować tłuszczem np. olejem i posypać bułką tartą, otrębami, czy ziarenkami, to pomoże 🙂
Kochani,dla fanów garnka rzymskiego.
Jestem posiadaczką 3 garnków rzymskich.Piekę chleby przede wszystkim w nich chyba że trafi się przepis na chlebek 500g to w keksówce silikonowej lub blaszce.
Najlepsze chlebki wychodzą z garnka rzymskiego a ten firmy Pataki Kermia /z gliny transylwańskiej wyrabiany w Rumunii super/Nie jest szkliwiony,tańszy od niemieckich a od pierwszego pieczenia bezproblemowy.Moczę,smaruję wysypuję i reszta z głowy.Pokrywki nie zdejmuję piekę 5-10 min dłużej i góra pięknie wypieczona,chrupka.Czasami jak duży chleb smaruję również górę pokrywki..
2 garnek firmy polskiej podłużny 2,5l już gorzej wychodził chlebek mimo smarowania.Pewnie jakość gliny? ale powoli jak piekę kolejny jest lepiej.Odpada nawilżanie ,parowanie.Przynajmniej ja wolę glinę.
Anna,firma o której piszesz,to wyrób węgierski nie rumuński.Potwierdzam,garnki rzymskie tej firmy są wysokiej klasy i zachwalane przez domowych piekarzy.Pozdrawiam
Witam, kupiłam właśnie garnek rzymski i mam dylemat. Garnek rumuński, nieszkliwiony. Poczytałam trochę i mam problem jak upiec mój ulubiony chlebek. Do tej pory ciasto wyrabialam w maszynie, w trakcie wyrastania nagrzewalam piekarnik do 220 stopni razem z makutrą i pokrywką. Do gorącego naczynia wrzucałam wyrośnięte ciasto. Zmniejszalam temperaturę do 200 stopni i piekła pół godziny pod przykryciem, a potem jeszcze 20 minut odkryty. Teraz czytam, że do rozgrzanego rzymskiego nie mogę wrzucić letniego chleba, a wtedy nie wiem jak pięć. Pomocy
Teoretycznie proponowałabym by chleb wyrastał w garnku i po prostu piec w nim, zamiast przerzucać już do rozgrzanego garnka. Ale ja bym jednak spróbowała do rozgrzanego wrzucić, bo może się okazać, że garnek sobie z tym świetnie poradzi.
Daj znać jak Ci poszło. Ja piekę chleb w garnku z pokrywką (gęsiarce) w taki sam sposób jak ty. Kupiłam garnek rzymski i nie wiem jak się zabrać za pieczenie /przygotowanie garnka żeby go nie zniszczyć
A czy one są szkliwione? Czym posmarować kamionkę szkliwioną żeby nie przywarł?
Są i szkliwione i nieszkliwione. Można posmarować lekko olejem. Niektórzy też preferują masło lub smalec, ale osobiście nie stosuję.
chodzi mi o takie kamienne produkowane w Bochni 🙂
Witam stronka bardzo ciekawa i pouczająca, ja dopiero zaczynam przygodę z pieczeniem chlebka i zaczynam z Twojej stronki 🙂 ale mam pytanie dotyczące naczynia do pieczenia , czy próbowałaś piec w kamiennym garnku , z pozdrowieniami Danka
Witam serdecznie.
Jeśli chodzi o naczynie do pieczenia na samym początku przygody z domowym chlebem, to można wybrać do tego formę keksówkę, czy piec na blasze. Kilka udanych wypieków na pewno zachęci do dalszych działań 🙂
Przyznam, że piekłam jedynie w takich glinianych jak na zdjęciach w tym wpisie oraz w garnku żeliwnym. O wiele bardziej lubię piec chleby na zakwasie w naparowanym piekarniku, prosto na blasze.
Pozdrawiam i życzę udanych wypieków!
Kochani pojawiają się tutaj delikatne nieścisłości.
1. „Garnek Rzymski” jest to naczynie ceramiczne ale bez polewy dokładnie taki jak doniczki na kwiatki.
Idea tego garnka jest taka że woda zgromadzona w porach ceramiki ma parować do wnętrza garnka a polewa to by uniemożliwiała. Ona jest po prostu szczelna dla wody.
2. Pieczenie w różnych innych ceramicznych naczyniach jest jak najbardziej możliwe nie mniej jak mniemam rozmawiamy tu na poziomie podstawowym-amatorskim. A mówiąc tu ciut bardziej „profesjonalnie” nie każde naczynie nadaje się. Zwłaszcza, że z przeczytanej tu wiedzy wynika (no własnie nie wynika) że temperatura na każdym etapie pieczenia jest mało ważna… Naczynia mają różną pojemność cieplna i stosuje się je własnie po to aby osiągnąć konkretną temperaturę a nie tylko ładny kształt. To temperatura jest jednym z ważniejszych czynników określających smak i inne walory chleba.
3. Eksperymentowanie jest miłe ale lepiej uczyć się na cudzych błędach 🙂
pozdrawiam i smacznego
Janie,słusznie zauważyłeś. Tylko jeśli ” ma parować do wnętrza garnka” tzn.,że musi być on z przykrywką żeby woda mogła gromadzić się w chlebie ?? W przeciwnym razie – wydaje mi się – że woda w większości wyparuje.
” Naczynia mają różną pojemność cieplna i stosuje się je własnie po to aby osiągnąć konkretną temperaturę a nie tylko ładny kształt”
Chcąc mieć pewność należałoby samemu wykonać takie naczynie dobierając odpowiednie składniki (glina, żwirek, ił…) i ich proporcje, później je uformować i wypalić w wysokiej temperaturze.
Wlasnie kupilam oryginalny, niemiecki garnek rzymski- Rømertopf- i jest on w srodku emaliowany(spod). Tak wiec jako taki powinien spelniac swoja role na chlopski rozum! 🙂
Witam
Właśnie rozglądam się za takim garnkiem i nie wiem czy powinien być w środku z glazurą czy może naturalny bez glazury. Czy to będzie miało znaczenie przy pieczeniu chleba?
Proszę jeszcze o informację jak duży powinien być garnek aby upiec w nim chleb z ok. 800-1000 g mąki, a jaki dla chleba zrobionego z ok. 500 g mąki.
Dzień dobry.
Ja mam garnki z glazurą w środku, więc trudno mi doradzić jak się sprawdzają inne. U mnie wystarczy garnek namoczyć przed pieczeniem i nasmarować olejem roślinnym. Po upieczeniu chleb ładnie „wyskakuje” z garnka.
Jeśli chodzi o wielkość. W jednym z garnków (podłużny z pokrywką) piekłam chleb z kilograma mąki. W okrągłym o średnicy 30 cm wychodzi chleb o podobnej wadze, a może nawet większy, bo z 1-1,5 kg mąki.
Dlatego nie piekę w nich za często, bo brakuje mi mniejszego garnka, w którym mogłabym piec chleby z 500 g mąki.
Pozdrawiam i życzę powodzenia w wyborze.
A mogę jeszcze poprosić o wymiary tego prostokątnego garnka.
Mniej więcej 37×25 cm.
Ja piekę w garnku 4 l chleb z 500-600 g.
Czy koniecznie glazurowany garnek ceramiczny trzeba moczyć w wodzie przed pieczeniem chleba skoro wewnątrz jest glazurowany? Przez glazurę woda i tak nie „przejdzie” Rozumiem, że garnek rzymski z gliny bez glazury trzeba namoczyć ale chyba tylko w tym celu, żeby mieć bardziej chrupiącą skórkę? Moczenie nie jest chyba koniecznym procesem technologicznym, który chroni w jakimś stopniu formę przed uszkodzeniem podczas wypieku w wysokiej temperaturze? Nigdzie nie mogę znaleźć odpowiedzi na to pytanie, czy glazurowany garnek ceramiczny trzeba koniecznie moczyć przed wypiekiem chleba. Zamierzam kupić taką ceramiczną formę czeskiej firmy Orion i forma jest glazurowana z wewnątrz naczynia.
Nie trzeba, ale warto zadbać o posmarowanie go tłuszczem czy obsypaniem otrębami, bo mimo że glazurowany, może być ryzyko, że ciasto przylegnie do ścianek.
Ja mam garnek bez glazury i wykladam go papierem do pieczenia bo mimo smarowania chleb przywar nie raz, więc używam papieru. Natomiast piekłam juz z przykrywka i wtedy na ostatnie 15 minut pieczenia zdejmuję ją i skórka jest chrupiąca, bez przykrywki szybciej sie rumieni z wierzchu.
Odnośnie punktu 3
„Przygotowujemy ciasto chlebowe z ulubionego przepisu – bierzemy pod uwagę wielkość garnka i jeśli zajdzie taka potrzeba podwajamy składniki dwukrotnie.”
Czy można podwoić składniki więcej razy niż dwukrotnie???:) bo według słownika nie bardzo:P
Nie bardzo, popełniłam tutaj przez przypadek błąd stylistyczny, powinno być „powiększamy dwukrotnie”.
Witam.
Garnek posiadam od dawna, chleb piekę od bardzo dawna ale jeszcze nie próbowałam metody glinianogarnkowej. Nie wiem jak się ma czas i temperatura pieczenia w romertopfie do podanych w konkretnym przepisie, gdzie chleb piecze się w foremce bądź na kamieniu i –
w większości – wstawia do gorącego piekarnika. Niektórzy sugerują początkowe pieczenie w przykrytym garnku (ja posiadam do niego pokrywę) i odkrycie dopiero po jakimś czasie.
Pozdrawiam i proszę o radę.
Witam.
W większości przepisów temperatura pieczenia nie powinna się zmieniać. Należy przewidzieć czas, w którym piekarnik będzie się nagrzewał, może to być 5-10 minut dłużej, zależnie od piekarnika. W przypadku, w którym podwajamy proporcje, bo nasz garnek jest duży, również dodajemy proporcjonalnie dodatkowe minuty pieczenia.
Osobiście nie spotkałam się z wkładaniem garnka glinianego do gorącego piekarnika, zawsze rozpoczynam pieczenie w zimnym.
Rzeczywiście, najpierw można rozpocząć pieczenie w przykrytym garnku, a 10-15 minut przed końcem pieczenia, zdjąć pokrywkę, aby chleb się zarumienił. Można także piec bez pokrywki, wtedy chleb na pewno wyjdzie chrupiący.
Pozdrawiam i życzę udanych wypieków.
Witam. Chleb co prawda piekę od dłuższego czasu, ale w formie glinianej nie. Dzisiaj poszedł pierwszy, ale chyba próba nieudana( nutfofano konsumpcja). Mam kilka pytań- jesli forma nie ma pokrywki ( bo to keksówka) czy to ma jakieś znaczenie, czy trzeba czymś przykrywać np folia.
Drugi błąd to czas- przepis wziąłem z tej strony- jest fajny przelicznik dostosowujący do posiadanej formy, ale nie przelicza czasu. Będę wdzięczny za pomoc. Pozdrawiam
Dzień dobry,
Ale z jakiego przepisu Pan piekł? Bo jeśli była to klasyczna receptura, a Pan zaczął piec jak we wskazówkach w tym wpisie, czyli jak w garnku to nie dziwię się, że coś poszło źle, wszystko się pomieszało.
Jeśli ma Pan glinianą formę to pieczemy w niej normalnie, jak w innej keksówce. Smarujemy formę tłuszczem i czymś posypujemy np. płatkami owsianymi, aby ciasto nie przywarło.
Nie pieczemy jak w garnku, nie robimy na siłę przykrywki.
A o jaki przelicznik czasu Panu chodzi konkretnie? Jeśli zwiększamy podwójnie proporcje to też wydłużamy podwójnie czas pieczenia.
Pozdrawiam.
Witam,
dziękuję za super stronę o naszym kochanym chlebusiu, zaglądałam tu kilkanaście razy i korzystałam z ciekawych informacji. Mam na swoim koncie już kilka chlebków upieczonych w garnku kamiennym i bez. Bojąc się perypałek z wyjmowaniem chleba z garnka postanowiłam go wyprażyć przed pierwszym użyciem. Wilgotny garnek wypiekałam w temp 250 stopni przez ok 20 minut, czynność te powtarzałam dwukrotnie i przy pierwszym pieczeniu chleb wyskakiwał bez problemu. Garnek natłuszczony był lekko olejem a dno wysypane otrębami.
pozdrawiam
mysza
Witam.
Rzeczywiście, słyszałam już kiedyś o takim sposobie. Ja jednak jestem już przyzwyczajona do namaczania garnka przed pieczeniem. Następnie też go smaruje olejem i to wystarcza, by chleb ładnie „wychodził” z garnka.
Pozdrawiam serdecznie i dziękuję za komentarz.
Mysza kochana powiedz mi proszę czy już jak wypaliłaś ten garnek parokrotnie to przed pieczeniem nadal go trzeba moczyć 20 min w wodzie czy już taki ( wypalony) tylko się smaruje tłuszczem i do zimnego piekarnika. Przeszukałam cały internet i nigdzie niema takiej informacji . Piszą albo o moczeniu za każdym razem albo o wypalaniu i dalej nie wiadomo czy go namaczać czy już nie 🙂 Pozdrawiam
U mnie już po 2-3 razie nie trzeba było moczyć garnka, smarowanie tłuszczem się sprawdzało 🙂
Pozdrawiam.
Czy zamiast garnka rzymskiego można użyć makutry lub polewanej glinianej miski (są mniejsze od garnka to i chlebek będzie mniejszy). Także cierpię bardzo gdy widzę jak marnowany jest chleb.
Witam serdecznie.
Słyszałam, że można piec w makutrze, mimo, że pełni pierwotnie w kuchni zupełnie inną funkcję. Trzeba jednak pamiętać, że taka makutra ma inne ścianki niż garnek gliniany, dlatego nie ręczę jakie będą tego efekty i czy uda się wyjąć potem z misy chleb.
Jeśli Pani zaryzykuje to koniecznie proszę napisać, czy się udało!
Pozdrawiam.
Tym, którzy jeszcze nie wiedzą lub się nie odważyli : makutra jako forma sprawdza się w 100% 🙂
Oo, dziękuję za komentarz. Może teraz więcej osób się odważy w niej piec 🙂
Tak zgadzam się Makutra jako forma do pieczenia chleba sprawdza się w stu procentach Piekłam już kilkakrotnie i polecam ja innym Wszystkim smakoszom własnoręcznie pieczonego chleba przesyłam pozdrowienia ?
Czy warunki przygotowania i pieczenie chleba w makutrze pozostają bez zmian? (czyli moczenie makutry wcześniej, potem olejowanie i posypanie oraz czas pieczenia?)
I drugie – czy upieczenie „normalnej” porcji chleba w dużej makutrze bądź garnku glinianym zaskutkuje ich pękaniem bo nie będą równo wypełnione? – czy o to chodzi Tosi, kiedy piszesz, że te naczynia „zmuszają” do wyrobienia podwójnych ilości?